VHO - Lễ đón nhận Bằng của UNESCO ghi danh Nghệ thuật Xòe Thái vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại và khai mạc Lễ hội Văn hóa Du lịch Mường Lò, khám phá Danh thắng quốc gia đặc biệt ruộng bậc thang Mù Cang Chải năm 2022 sẽ diễn ra vào 20h00 ngày 24.9.2022. Đó là thông tin vừa được lãnh đạo UBND tỉnh Yên Bái công bố tại buổi họp báo chiều nay, 13.9.

Bà Vũ Thị Hiền Hạnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái phát biểu tại buổi họp báo

Phát biểu tại cuộc họp báo, bà Vũ Thị Hiền Hạnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái cho biết, tỉnh này sẽ phối hợp với Bộ VHTTDL và các tỉnh Lai Châu, Điện Biên, Sơn La tổ chức  đón nhận Bằng của UNESCO ghi danh Nghệ thuật Xòe Thái vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại và khai mạc Lễ hội Văn hóa Du lịch Mường Lò, khám phá Danh thắng quốc gia đặc biệt ruộng bậc thang Mù Cang Chải năm 2022  ngày 24.9.2022.

Chương trình nghệ thuật với chủ đề "Xòe Thái - Tinh hoa miền di sản" có sự tham gia của trên 3.000 diễn viên, nghệ nhân, nhân dân, trong đó màn đại xòe quy mô 2.022 người. Tại thị xã Nghĩa Lộ còn có các hoạt động như trưng bày và trình diễn văn hóa các dân tộc; Hội chợ sản phẩm OCOP đặc sản các vùng, miền và văn hóa ẩm thực năm 2022 với sự tham gia của 8 tỉnh Tây Bắc mở rộng và thành phố Hồ Chí Minh; Triển lãm Ảnh Di sản nghệ thuật Xoè Thái và Ảnh đẹp du lịch 8 tỉnh Tây Bắc mở rộng.

Cùng với thị xã Nghĩa Lộ và huyện Mù Cang Chải, các địa phương trong tỉnh cũng đồng loạt tổ chức nhiều hoạt động văn hóa, du lịch mang đậm bản sắc, tạo sức lan toả và thu hút đông đảo du khách đến với Yên Bái trước, trong và sau thời gian Lễ hội kéo dài đến hết năm 2022 như Múa Xoè tại Quảng trường 19/8 và nhảy sạp tại Phố đi bộ Hào Gia (Thành phố Yên Bái), Lễ hội Bưởi Đại Minh và Khám phá danh thắng quốc gia hồ Thác Bà (huyện Yên Bình), Lễ hội Quế lần thứ IV, Lễ hội cơm mới đền Đông Cuông (huyện Văn Yên), Chương trình du lịch “Về miền đất Ngọc” (huyện Lục Yên), Festival Dù lượn,  “Bay trên miền danh thắng” (Mu Cang Chai Heli Tour) - Khám phá danh thắng quốc gia đặc biệt Ruộng bậc thang Mù Cang Chải bằng máy bay trực thăng, hoạt động trải nghiệm bằng xe địa hình ATV bốn bánh  (huyện Mù Cang Chải)...

Bà Lê Thị Thanh Bình - Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Yên Bái cho biết sẽ có các biện pháp để các trang phục của những người tham gia đại xòe đúng chuẩn mực

Trong khuôn khổ Lễ đón nhận và Lễ hội có rất nhiều hoạt động hứa hẹn ấn tượng, hấp dẫn. Đó là, hoạt động diễu diễn đường phố từ 17h00 - 19h30 ngày 24.9.2022 trên các tuyến đường của thị xã Nghĩa Lộ và khu vực sân khấu Lễ hội với quy mô trên 500 nghệ nhân, nhân dân tham gia. Nội dung chính của hoạt động diễu diễn là giới thiệu hình ảnh trang phục và những làn điệu dân ca, dân vũ truyền thống của dân tộc Thái và một số dân tộc ở các địa phương. Ngoài chương trình diễu diễn vào tối 24.9, thị xã Nghĩa Lộ còn tổ chức thêm các đoàn diễu diễn vào buổi tối các ngày cuối tuần trong tháng 9.2022.

Để buổi các hoạt động đón nhận bằng và các chương trình lễ hội, nghệ thuật được diễn ra chu đáo, an toàn, lãnh đạo tỉnh Yên Bái cho biết sẽ tăng cường đảm bảo an ninh trật tự, an toàn giao thông; vấn đề duy trì và bảo tồn Nghệ thuật xoè Thái trong thời gian tới; công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19 trong tổ chức Lễ hội…

Toàn cành buổi họp báo

Xòe là một loại hình vũ đạo của Việt Nam với những động tác biểu tượng cho các hoạt động của con người và được thực hành trong nghi lễ, văn hóa, đời sống và công việc. Xòe được trình diễn trong các nghi lễ, đám cưới, lễ hội bản mường truyền thống và các hoạt động của cộng đồng. Có 3 loại hình Xòe: Xòe nghi lễ, Xòe vòng và Xòe trình diễn. Xòe nghi lễ và Xòe trình diễn được gọi theo tên các đạo cụ sử dụng như: Xòe khăn, Xòe nón, Xòe quạt, Xòe sạp, Xòe nhạc, Xòe gậy, Xòe hoa... Xòe vòng phổ biến nhất, là màn đồng diễn mà người Xòe nối thành vòng tròn trong sự hòa đồng với tất cả mọi người. Các động tác múa cơ bản của Xòe là tay giơ lên cao, mở ra, hạ xuống, nắm tay người bên cạnh cùng bước chân nhịp nhàng. Người hơi ưỡn ngực, lưng ngả về phía sau. Mặc dù các động tác múa đơn giản nhưng biểu trưng cho khát vọng về sức khỏe và hòa hợp của cộng đồng. Những động tác múa uyển chuyển hòa với âm nhạc của các nhạc cụ như tính tẩu, kèn loa, khèn bè, trống, chiêng, chũm chọe, pí pặp, bẳng bu, mák hính. Những nhạc cụ cùng với bài hát, trang phục áo cóm, âm thanh phát ra từ trang sức bạc đeo quanh thắt lưng của người phụ nữ Thái. Xòe được trao truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác trong gia đình, các đội văn nghệ, trường học. Xòe trở thành biểu tượng của lòng hiếu khách và như là một dấu ấn văn hóa quan trọng của người Thái ở Tây Bắc Việt Nam.

Xòe được thực hành tại các bản của người Thái chủ yếu ở 4 tỉnh: Yên Bái, Lai Châu, Sơn La và Điện Biên. Trung tâm của Xòe có thể được coi ở Mường Lò (Yên Bái), Mường So (Lai Châu), Mường Lay và thành phố Điện Biên Phủ (Điện Biên), Thuận Châu (Sơn La).

Từ năm 2016, tỉnh Yên Bái và các tỉnh: Điện Biên, Sơn La, Lai Châu đã phối hợp chặt chẽ với Bộ VHTTDL, Bộ Ngoại giao và các bộ, ngành liên quan xây dựng hồ sơ Nghệ thuật Xòe Thái đệ trình UNESCO đưa vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Ngày 15.12.2021, tại phiên họp Ủy ban Liên Chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ Di sản văn hóa phi vật thể lần thứ 16 của UNESCO diễn ra tại Thủ đô Paris (Cộng hòa Pháp), di sản Nghệ thuật Xòe Thái của Việt Nam chính thức được UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

HOÀNG ANH