VHO-Ca bệnh đậu mùa khỉ đầu tiên tại Việt Nam là một phụ nữ 35 tuổi trở về TP.HCM sau hơn 2 tháng du lịch tại Dubai. Sau khi về nước, bệnh nhân này đã có biểu hiện sốt và được điều trị tại khu cách ly nên khó có nguy cơ lây ra cộng đồng.

Thông tin về bệnh nhân nữ mắc đậu mùa khỉ đầu tiên, Bộ Y tế cho biết đó là bệnh nhân nữ 35 tuổi, thường trú tại TP.HCM; khởi phát bệnh ngày 18.9 vừa qua khi đang du lịch tại Dubai (từ tháng 7 đến 22.9 về Việt Nam) với triệu chứng sốt kèm mệt mỏi, ớn lạnh, đau cơ, đau đầu và ho, xuất hiện các nốt đỏ, ngứa trên cánh tay, thân mình và mặt. Ngay sau khi về Việt Nam, ngày 23.9, bệnh nhân đã đến khám tại Bệnh viện Từ Dũ và nghi ngờ mắc bệnh truyền nhiễm, được chuyển sang Bệnh viện Da liễu TP.HCM. Tại đây, bác sĩ khám, nghi ngờ mắc bệnh đậu mùa khỉ, bệnh nhân được cách ly, lấy mẫu xét nghiệm chẩn đoán (xét nghiệm Real time PCR tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới và Viện Pasteur TP.HCM).
Ngày 25.9, bệnh nhân có kết quả ban đầu dương tính với bệnh đậu mùa khỉ và được chuyển sang Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP.HCM để tiếp tục cách ly, điều trị và lấy mẫu giải trình tự gen tại Đơn vị nghiên cứu lâm sàng của Trường đại học OXFORD hợp tác với Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP.HCM. Trước việc Việt Nam ghi nhận ca bệnh đậu mùa khỉ, nhiều người dân tỏ ra hoang mang, lo lắng, tuy nhiên theo bác sĩ Trương Hữu Khanh, người dân nên bình tĩnh và tìm hiểu thông tin về bệnh dịch này. Đặc tính của bệnh này lây truyền khi có sự cọ xát về với các bóng nước hoặc tiếp xúc lâu với bệnh nhân. Kinh nghiệm của các nước có nhiều ca bệnh hay ít ca thì khả năng lây ra cộng đồng là không dễ dàng. 
Nói rõ hơn về trường hợp này, GS.TS Phan Trọng Lân, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng cho hay về nguồn lây, đây là trường hợp đã ở nước ngoài hơn 60 ngày, có triệu chứng ở nước ngoài, khi về Việt Nam đã mắc rồi. Đối với các trường hợp tiếp xúc (người trong gia đình, cán bộ y tế) được theo dõi, giám sát, đến nay những người này hơn 10 ngày không có biểu hiện mắc bệnh đậu mùa khỉ và sẽ được cách ly 21 ngày. “Cho đến nay các đánh giá lây nhiễm đã được khoanh vùng, xử lý người tiếp xúc nên đối với ca bệnh này khó có khả năng lây lan trong cộng đồng”, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng nhận định. 
Cũng theo GS Phan Trọng Lân, bệnh đậu mùa khỉ đã ghi nhận bên ngoài vùng lưu hành trên 106 nước, như vậy với tần suất mắc cao, địa bàn rộng, giao lưu đi lại không hạn chế thì nguy cơ xâm nhập Việt Nam là hiện hữu. Hiện nay có 2 chủng lưu hành, ở Trung Phi và Tây Phi. Đối với chủng ở Tây Phi nhẹ hơn, hiện nay hầu hết các trường hợp ghi nhận bên ngoài khu vực châu Phi (châu Âu, châu Mỹ và các nước khác). Với chủng ở Tây Phi tỷ lệ tử vong thấp hơn. Tuy nhiên cần các đánh giá dịch tễ sâu hơn nữa nhất là đối với những trường hợp hiện nay hoặc trên các đối tượng không phải nguy cơ cao. Với chủng ở Tây Phi tỷ lệ chết/mắc ít hơn so với chủng ở Trung Phi. “Dù xâm nhập hay không thì chúng ta đã có sự chuẩn bị từ rất sớm. Cơ sở khám chữa bệnh, đặc biệt nơi thăm khám các bệnh lây qua đường tình dục nâng cao cảnh giác; mỗi người dân nếu phát hiện những trường hợp nghi ngờ thì đến ngay các cơ sở khám chữa bệnh khai báo vừa để bảo vệ cho bản thân vừa để được điều trị đầy đủ và tránh lây nhiễm cho người khác”, đại diện Bộ Y tế nhấn mạnh.
Ngay sau khi có báo cáo của Sở Y tế TP.HCM, ngay trong ngày 3.10, Bộ Y tế đã gửi công văn khẩn số 5470/BYT-DP đến UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc tăng cường phòng chống bệnh đậu mùa khỉ. Theo đó, Bộ Y tế nhận định từ tháng 5.2022 đến nay, dịch bệnh đậu mùa khỉ đã gia tăng liên tục cả về số ca mắc và số quốc gia, vùng lãnh thổ ghi nhận ca bệnh. Ngày 23.7, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã công bố dịch bệnh này là tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng quốc tế. Đến ngày 26.9, thế giới nghi nhận 64.561 trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ tại 105 nước trên thế giới... Bộ Y tế đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo các Sở, ban, ngành, cơ quan, đơn vị trên địa bàn thực hiện nghiêm các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường công tác phòng chống bệnh đậu mùa khỉ và các hướng dẫn của Bộ Y tế như giám sát và phòng, chống bệnh đậu mùa khỉ; chẩn đoán, điều trị và phòng bệnh đậu mùa khỉ ở người; phòng ngừa lây nhiễm bệnh đậu mùa khỉ trong cơ sở khám bệnh, chữa bệnh bệnh đậu mùa khỉ…
Bộ Y tế khuyến cáo, triệu chứng của bệnh là sốt, đau đầu, đau cơ, đau lưng, sưng hạch, bạch huyết, ớn lạnh, mệt mỏi; phát ban nhìn giống như mụn nước, xuất hiện trên mặt, bên trong miệng hoặc các bộ phận khác như bàn tay, bàn chân, ngực, hay gặp tổn thương da toàn thân và có hạch to kéo dài 2 - 3 tuần. Bệnh có thể tự khỏi trong vòng 2 - 3 tuần, bệnh thường nặng ở trẻ em, phụ nữ có thai hoặc người suy giảm miễn dịch. Người dân tiếp tục thực hiện các biện pháp phòng chống bệnh đậu mùa khỉ: Che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi để làm giảm phát tán các dịch tiết đường hô hấp; rửa tay bằng xà phòng và nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn sau khi ho, hắt hơi, không khạc nhổ bừa bãi nơi công cộng. Người dân đến các quốc gia có lưu hành bệnh đậu mùa khỉ (khu vực Trung và Tây Phi) cần tránh tiếp xúc với động vật có vú (chết hoặc chưa chết), động vật gặm nhấm, thú có túi… Khi về Việt Nam cần chủ động khai báo với cơ quan y tế địa phương để được tư vấn. 

 QUỲNH HOA