VHO- Khi Việt Nam mở cửa trở lại để đón khách du lịch quốc tế thì việc thiếu hụt nguồn lao động không đủ nhân lực phục vụ, không đủ nhân lực quản lý, nhân sự không lành nghề… thiếu và yếu cả về chất lượng và số lượng đã trở thành “bài toán” nan giải cho các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch tại TP.HCM cũng như các tỉnh, thành khác trên cả nước.

Nhằm tăng cường tổ chức kết nối người lao động có nhu cầu tìm kiếm việc làm và các doanh nghiệp có nhu cầu tuyển dụng lao động ngành nghề du lịch, lữ hành và nhà hàng – khách sạn; đồng thời cung cấp thông tin về nhu cầu việc làm đối với thị trường lao động ngành Du lịch trên địa bàn thành phố, vừa qua, sàn giao dịch việc làm ngành Du lịch TP.HCM năm 2023 và tọa đàm về đào tạo và tuyển dụng nhân sự du lịch đã được Sở Du lịch TP.HCM tổ chức.

Sinh viên ngành du lịch đến sàn giao dịch việc làm để tìm kiếm cơ hội

“Đỏ mắt” tìm nhân sự

Theo báo cáo của Tổng cục Du lịch, Việt Nam nằm trong top những nước ngành Du lịch bị ảnh hưởng nhất do đại dịch Covid-19. Lực lượng lao động có thâm niên 5 - 10 năm đã chuyển nghề là 44%, lao động sau đại học chuyển nghề tới 90%. Nhiều doanh nghiệp dù đã đặt kế hoạch tuyển dụng nhân sự ổn định, lấp đầy các chỗ trống trước thời điểm cuối năm 2022, tuy nhiên cho đến nay, đã qua quý 1/2023 nhưng chỉ tiêu chỉ đạt khoảng 60%. Trong khi đó, cuối năm 2022 và đầu năm 2023, ngành Du lịch TP.HCM nói riêng và của cả nước nói chung đang có sự phát triển trở lại mạnh mẽ nhanh chóng gặt hái kết quả khả quan. Riêng tại TP.HCM, trong 3 tháng đầu năm đã thu hút hơn 1 triệu khách quốc tế gấp 36,6 lần so với cùng kỳ năm ngoái, hơn 7 triệu lượt khách nội địa và tổng thu du lịch đạt 36.112 tỉ đồng. Trước thực trạng trên, tại một số doanh nghiệp, nhân viên phải đảm trách nhiều vị trí một lúc, còn với những vị trí không quan trọng phải tuyển dụng lực lượng lao động bán thời gian, thời vụ để ứng phó kịp thời.

Tại tọa đàm về đào tạo và tuyển dụng nhân sự du lịch tại Ngày hội Du lịch TP.HCM, bà Đoàn Trần Phương Thảo, Giám đốc Nhân sự Tập đoàn Khách sạn IHG khu vực phía Nam, cho biết ngành Du lịch TP.HCM đang cần 40.000 lao động có trình độ, trong khi đó, các trường đào tạo tay nghề cao mới chỉ đáp ứng 15.000 người. “Hiện cả nước có gần 200 cơ sở đào tạo du lịch, trong đó có 62 trường đại học có khoa du lịch, 55 trường cao đẳng, 71 trường trung cấp, 4 trung tâm về dạy nghề. Tuy nhiên, các chương trình đào tạo chưa sát với thực tế”, bà Phương Thảo bày tỏ lo ngại, khi sắp tới khi công ty lên kế hoạch mở rộng tại Việt Nam với nhu cầu nhân sự lớn sẽ khó tìm ứng viên phù hợp.

Trên thực tế, nhiều cơ sở lưu trú tại TP.HCM cho biết, dù các cơ sở đã lên kế hoạch cho việc sửa chữa tân trang và tuyển dụng nhân sự để đáp ứng cho nhu cầu du lịch trở lại của du khách. Tuy nhiên, việc tuyển dụng người lao động toàn thời gian và cả thời vụ là vô cùng khó khăn, “đỏ mắt” tìm người không ra. Không chỉ với các nhà hàng, khách sạn, “bài toán” nhân lực cũng khiến các doanh nghiệp lữ hành “đau đầu”. Bà Trần Thị Việt Hương, Giám đốc Nhân sự Công ty Du lịch Vietravel, cho biết 90% ứng viên mới tốt nghiệp phải đào tạo lại để có thể thích ứng với công việc thực tế của công ty. Việc đào tạo các nội dung chuyên môn nghiệp vụ cho ứng viên mới còn chiếm khá nhiều thời gian, nhất là về ngoại ngữ, kỹ năng mềm, kinh nghiệm thực tế. “Khi phỏng vấn, dù đã đưa ra các câu hỏi gợi mở nhưng nhiều bạn trẻ vẫn không thể trả lời. Doanh nghiệp phải rất vất vả và sàng lọc kỹ qua nhiều vòng mới có thể tuyển thêm được một nhân sự”, bà Hương chia sẻ.

Tháo gỡ “nút thắt”

Để giải bài toán về nguồn nhân lực du lịch, người trong ngành đã đưa ra những giải pháp để khắc phục những hạn chế trước mắt cũng như lâu dài cho ngành. Bà Bùi Thị Ngọc Hiếu, Phó giám đốc Sở Du lịch TP.HCM, cho biết Sở đã phối hợp Cục Thống kê đánh giá tổng thể thực trạng nguồn nhân lực du lịch để tìm ra giải pháp hiệu quả. Trong ngắn hạn, Sở phối hợp Trung tâm Tiếng Hàn, Tổng lãnh sự quán Nhật Bản tổ chức lớp bồi dưỡng ngoại ngữ hiếm như Nhật, Hàn, Tây Ban Nha cho đội ngũ hướng dẫn viên. Ngoài ra, Sở vận động các cơ sở đào tạo tham gia các sự kiện của ngành như chương trình hợp tác liên kết các tỉnh, ngày hội, hội chợ du lịch. “Cũng trong Ngày hội du lịch TP.HCM 2023, Sở lần đầu tiên tổ chức Sàn giao dịch việc làm chuyên ngành Du lịch để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch có cơ hội tiếp xúc và tuyển dụng nhân sự’’, bà Hiếu cho hay.

Còn với Giám đốc Nhân sự Tập đoàn IHG, bà Phương Thảo đã đưa ra 4 giải pháp cho các doanh nghiệp tuyển dụng và đào tạo nhân sự. Thứ nhất, các doanh nghiệp nên tập trung xây dựng đội ngũ kế thừa từ các ứng viên có tiềm năng và chú trọng vào nguồn nhân lực sinh viên, tạo mối quan hệ với các trường có chất lượng cao. Thứ hai, là nội địa hóa nhân lực thời gian dài, khuyến khích các doanh nghiệp phát triển nguồn nhân lực nội địa, tổ chức nhiều cuộc thi có quy từ nhỏ đến lớn để thu hút nhân tài. Thứ ba, doanh nghiệp cũng cần lập kế hoạch tuyển dụng hiệu quả, đảm bảo phúc lợi cho nhân viên để tạo lợi thế cạnh tranh, thiết lập mối quan hệ với những ứng viên cấp cao tiềm năng. Và cuối cùng, nên xây dựng danh tiếng tuyển dụng cho doanh nghiệp, tập trung vào hành trình phát triển và sự gắn kết của nhân viên, định kỳ tổ chức các buổi tuyển dụng, thúc đẩy cơ hội việc làm cho nguồn nhân lực trẻ.

Ở góc độ đào tạo, bà Võ Thị Mỹ Vân, Hiệu trưởng Trường Trung cấp Du lịch và Khách sạn Saigontourist, cho rằng để giải bài toán thiếu hụt nhân sự có tay nghề, các trường cần quốc tế hóa đào tạo. “Thiếu hụt nhân lực trong ngành Du lịch cũng đang là một bài toán khó cho nhiều quốc gia phát triển trên thế giới. Vì vậy, nếu tận dụng được cơ hội kết nối, trường dạy nghề có thể đảm nhiệm phần việc đào tạo lao động trong nước tham gia thị trường nước ngoài. Ở chiều ngược lại, những chương trình này cũng góp phần nâng cao chất lượng nhân sự du lịch trong dài hạn cho Việt Nam. Những nhân sự Việt Nam sau thời gian vừa học vừa làm ở môi trường nước ngoài sẽ có những kiến thức, kỹ năng chuẩn quốc tế, từ đó có thể đóng góp trở lại, xây dựng đội ngũ lao động nội địa trong tương lai”, bà Mỹ Vân chia sẻ. Còn theo bà Thái Thị Hoài Sơn, Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ Việc làm thanh niên - Thành Đoàn TP.HCM,  việc xây dựng đề án khảo sát nhu cầu tuyển dụng, đào tạo và việc làm trong ngành du lịch là rất cần thiết hiện nay. “Tại sao lại có chuyện đào tạo ra 100 hướng dẫn viên nhưng chỉ có khoảng 50 người theo nghề? Đó là do sinh viên chưa có cơ hội tiếp cận chính sách việc làm phù hợp, cũng như ít được trải nghiệm môi trường làm việc trong tương lai. Nếu được hướng nghiệp và hỗ trợ giới thiệu việc làm, sinh viên sẽ có định hướng rõ ràng hơn đối với công việc mình dự định theo đuổi. Cũng như sự tham gia của các công ty lữ hành, khách sạn… từ đó sẽ có những chính sách phù hợp khi tuyển dụng và sử dụng nguồn lao động”, bà Sơn khẳng định.

Bài, ảnh: HỒNG HẠNH