VHO- Ở tuổi 103, nhà nghiên cứu (NNC) Nguyễn Đình Tư (quê Nghệ An) vẫn minh mẫn, khỏe mạnh và miệt mài viết sách. Ông rạng rỡ, tràn đầy hạnh phúc bước lên sân khấu trong tiếng vỗ tay nồng nhiệt của đông đảo độc giả tại buổi giao lưu Gia Định - Sài Gòn - TP.HCM: Dặm dài lịch sử diễn ra trong khuôn khổ Ngày Sách và văn hóa đọc Việt Nam lần thứ 2 năm 2023, tại TP.HCM vừa qua.

 Đại diện Sở TT&TT TP.HCM và Nhà xuất bản tặng hoa cho NNC Nguyễn Đình Tư

Tâm huyết với dặm dài lịch sử thành phố 
Theo đó, tập sách Gia Định - Sài Gòn - TP.HCM: Dặm dài lịch sử (1698-2020) được xem là công trình dày công nghiên cứu suốt 25 năm của NNC Nguyễn Đình Tư. Với niềm đam mê sử học, ông đã tập trung thời gian, sức lực đi khắp các thư viện, Trung tâm lưu trữ Quốc gia II ở TP.HCM để tập hợp tài liệu, hoàn thành đề tài Gia Định - Sài Gòn - TP.HCM từ thời tiền sử cho đến ngày nay. 
Theo chia sẻ của ông, bộ sách này đã được ấp ủ và hoàn thành từ năm 1998, vào dịp TP.HCM kỷ niệm 300 năm thành lập. Tuy nhiên, vì có một số lý do nên cuốn sách chưa thể ra mắt bạn đọc vào thời điểm đó. Thế nhưng, ông vẫn giữ lại bản thảo và bổ sung thêm những tư liệu mới. Phải đến đầu năm 2023, bộ sách mới chính thức được Nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM giới thiệu rộng rãi đến bạn đọc cả nước. Tác phẩm gồm 6 phần chính, chia thành 2 tập với mốc thời gian tập I từ 1698-1945 và tập II từ 1945-2020. NNC Nguyễn Đình Tư chia sẻ: “Với tác phẩm này, tôi muốn 
 cung cấp cho độc giả cái nhìn bao quát, toàn diện, cụ thể các giai đoạn lịch sử, từ năm 1698 đến năm 2020, chế độ chính trị, các lĩnh vực hoạt động về hành chính, kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục, y tế, tôn giáo tín ngưỡng, thể dục thể thao… của từng thời kỳ. Tóm lại, tác phẩm này ví như một tập cẩm nang mà mọi cơ quan, cán bộ, công chức, các gia đình khi muốn tìm kiếm một vấn đề gì liên quan đến thành phố, chỉ việc mở sách ra là được thỏa mãn ngay, khỏi phải đi tìm đâu xa”. 
NNC Nguyễn Đình Tư cho biết, công trình này cũng chính là tâm nguyện của ông đối với thành phố, “bởi đây là đô thị lớn nhất cả nước, đứng đầu mọi ngành, mọi mặt trận, nhưng lâu nay chưa có một cuốn sách nào tổng hợp tất cả các hoạt động trên mọi lĩnh vực, khía cạnh, giai đoạn. Từ đó, những người lần đầu đến, muốn tìm hiểu về thành phố sẽ không có một tài liệu nào tổng quát để biết được nơi này đã phát sinh, trưởng thành như thế nào qua thời gian. Vì thế, dù khả năng và trình độ có hạn, nhưng tôi vẫn tâm huyết, cố gắng để viết cho được quyển sách này. Tôi thấy cuốn sách đến đây đã khá trọn vẹn, nhưng từ giờ trở đi, thời gian còn dài, thành phố vẫn còn phát triển, vẫn còn tiến bộ và tốt đẹp hơn nữa, đó sẽ là phần việc của các thế hệ mai sau tiếp tục bổ sung”, NNC Nguyễn Đình Tư cho hay. 
Nói về bộ sách, Giám đốc Sở TT&TT TP.HCM, ông Lâm Đình Thắng cho biết, Gia Định - Sài Gòn - TP.HCM: Dặm dài lịch sử (1698- 2020) là công trình nghiên cứu lịch sử của một cá nhân. NNC Nguyễn Đình Tư đã xử lý một khối tư liệu khổng lồ, không kể sách nguyên bản tiếng Pháp, tiếng Hán Nôm dịch sang chữ Quốc ngữ thì còn có đến 214 tập sách tiếng Việt tham khảo khác. Tác giả không chỉ kỳ công sắp xếp các đề mục, chủ đề có hệ thống, khoa học mà còn đưa vào bộ sách nhiều thông tin xác đáng, mới mẻ, điều mà bạn đọc rất mong chờ ở các tác phẩm. 
103 tuổi vẫn miệt mài viết 
Ngạc nhiên thay, dù đã bước qua tuổi 103, nhưng mỗi ngày NNC Nguyễn Đình Tư vẫn dành 10 tiếng để viết sách, làm nghiên cứu. Viết xong cuốn này ông lại viết cuốn khác, lại tìm tòi nghiên cứu những điều chưa tỏ. Càng bất ngờ hơn, dù ở độ tuổi xưa nay hiếm, ông vẫn sử dụng máy tính thành thạo để nghiên cứu và soạn thảo văn bản. Ông cho biết, mình học đánh máy vi tính từ năm 90 tuổi, đến nay, ông luôn tự gõ bản thảo, hoàn thành xong mới nhờ con trai gửi nhà xuất bản. Tại buổi giao lưu cùng độc giả, ông hóm hỉnh tự nhận mình là “ông già kỳ cục”, bởi khi đã ở độ tuổi này mà vẫn còn khá khỏe, đi đứng không phải chống gậy, chưa cần có người dìu, trí nhớ còn tốt, mắt còn sáng, đánh vi tính không cần đeo kính. 
PGS.TS Trần Thị Mai, người đã chứng kiến quá trình lao động của NNC Nguyễn Đình Tư chia sẻ: “Điều tôi tâm đắc và trân trọng ở NNC đó là tinh thần lao động rất bền bỉ, kiên trì, hăng say. Một ngày ông viết nhiều tiếng, không ngừng nghỉ, cho thấy tình yêu của ông với lịch sử, với thành phố rất mãnh liệt và quả thật đã để lại một công trình lớn, cực kỳ giá trị”. 
Giám đốc Nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM, bà Đinh Thị Thanh Thúy chia sẻ về quá trình NNC Nguyễn Đình Tư viết sách nhưng lại gặp nhiều trở ngại do đúng đợt dịch Covid-19 bùng phát, thế nhưng cả hai bên đều nỗ lực hết mình để trao đổi tài liệu qua rào chắn cách ly. “Suốt 2 năm ròng rã, nhờ sự chăm chút, tìm tòi của ông, cuốn sách đã được hoàn thành. Chúng tôi thường ví nhà văn như Ông Bụt của Nhà xuất bản”, bà Thúy nói. 
Khi được hỏi đến những bản thảo tiếp theo trên hành trình viết lách của mình, NNC Nguyễn Đình Tư đã chia sẻ câu chuyện vào tháng 8.2022, Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn Nên đến nhà thăm ông. Thấy ông kể vẫn đang dự định viết tiếp 10 cuốn nữa và mong sớm hoàn thành, trong đó có tự truyện về cuộc đời ông. “Thế là Bí thư đặt hàng tôi luôn. Chỉ 3 tháng sau, tôi đã viết xong bản thảo dày 200 trang và rất vui mừng khi sách đang trong quá trình biên tập”, NNC Nguyễn Đình Tư hào hứng nói. Được biết, sách có tên Những kinh nghiệm của một kiếp người, kể về quãng đời của ông từ thuở niên thiếu ở quê hương xứ Nghệ đến nay, những vùng đất ông đã đi qua và dừng chân, cách ông vượt qua gian khó để có được thành công. 
Nói về NNC Nguyễn Đình Tư cùng bộ sách tâm huyết về dặm dài lịch sử của thành phố, nhà thơ Lê Minh Quốc bày tỏ lòng kính trọng, bởi sức làm việc miệt mài, nghiêm túc cho công trình dày hàng ngàn trang của ông. “Cụ Tư năm nay 103 tuổi, tôi thấy tấm gương của cụ rất xứng đáng cho thế hệ trẻ noi theo. Người có tuổi như vậy vẫn nghiên cứu lịch sử thì tại sao người trẻ lại không tìm về lịch sử của dân tộc mình để lấy đó là niềm tự hào. Tác phẩm của cụ chứa đựng tư liệu khổng lồ, trên 200 sách nghiên cứu, chưa kể sách nước ngoài, chưa kể là những bài báo. Đó là điều rất đáng ghi nhận”, Lê Minh Quốc chia sẻ. 

HỒNG HẠNH