Menu
  1. Chính trị
  2. Văn hóa
  3. Nghệ thuật
  4. Giải trí
  5. Du lịch
  6. Thể thao
  7. Gia đình
  8. Kinh tế
  9. Ẩm thực
  10. Đời sống
  11. Nhịp sống số
  12. Pháp luật
  13. Thế giới

Văn hóa

29 Tháng Ba 2024

Sửa đổi Nghị định quy định về quản lý, sử dụng tài sản công: Gỡ khó cho các thiết chế văn hóa

Thứ Tư 24/05/2023 | 09:46 GMT+7

VHO- Đến tham dự một cuộc họp tại Bảo tàng Hà Nội nhưng lại bị hoãn, tôi loay hoay tìm một quán cà phê trong bảo tàng để giải khát ngày nắng nóng, nhưng chợt thấy rằng, không có một không gian nào dành cho “cà phê” ở đây. Trả lời thắc mắc của tôi, những người quản lý cho biết, từ khi có Nghị định 151/2017/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật quản lý, sử dụng tài sản công, việc kinh doanh giải khát của Bảo tàng đã không được thực hiện.

 Khách tham quan Bảo tàng Hà Nội

 Câu chuyện đã xảy ra được một thời gian, và chính là một trong số những vấn đề cần phải tháo gỡ như theo Kết luận của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tại Hội thảo thể chế, chính sách và nguồn lực cho phát triển văn hóa là: “Các nguồn lực xã hội cho văn hóa chưa được khơi thông do nhiều nguyên nhân, nhất là về thể chế và chính sách”.

Tạo ra lợi nhuận kép

Tôi đã đi nhiều bảo tàng trên thế giới, kể cả những bảo tàng lớn như Louvre, Bảo tàng Anh, Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Hoa Kỳ... Một trong những điểm hấp dẫn tạo nên thành công và sức thu hút chính là việc các bảo tàng là không gian công cộng, sáng tạo, đáp ứng nhu cầu đa dạng của du khách, trong đó lấy các bộ sưu tập hiện vật làm trung tâm, các dịch vụ như cửa hàng lưu niệm, không gian dịch vụ giải khát tạo thuận lợi cho hoạt động của du khách. Chúng ta biết rằng, du khách đến với bảo tàng vì nhiều lý do khác nhau và cũng có những nhu cầu khác nhau. Nói như vậy không có nghĩa là bảo tàng phải đáp ứng mọi nhu cầu của du khách vì thiết chế này có những tôn chỉ mục đích riêng, nhưng nếu không lấy nhu cầu của du khách làm trung tâm, từ đó xây dựng thương hiệu cho bảo tàng thì bảo tàng sẽ không hoạt động hiệu quả.

Kể cả chúng ta không coi việc kinh doanh giải khát, bán hàng lưu niệm là mục đích chính của bảo tàng thì đó cũng là nhu cầu tự thân của du khách. Không những thế, việc tiến hành kinh doanh ở đây còn tạo ra lợi nhuận kép cho cả hai bên: Đối với người bán hàng, họ có nguồn khách lớn từ chính khách tham quan; trong khi đó, bảo tàng cũng trở nên hấp dẫn hơn, thu hút nhiều hơn là vì những hoạt động kinh doanh phụ trợ này. Khách tham quan có thể đến tiếp khách, uống cà phê vì họ nghĩ rằng không gian ở bảo tàng là sang trọng, xứng tầm với họ; nhưng đồng thời, những người đến bảo tàng cũng có thể cần nghỉ ngơi và họ lựa chọn khu vực giải khát như là một cách để thư giãn.

Bảo tàng không chỉ là thiết chế văn hóa có chức năng sưu tầm, bảo quản, nghiên cứu, trưng bày, giới thiệu di sản văn hóa, bằng chứng vật chất về thiên nhiên, con người và môi trường sống của con người, nhằm phục vụ nhu cầu nghiên cứu, học tập và giáo dục của người dân mà còn là một không gian sáng tạo. Không phải ngẫu nhiên mà trong kế hoạch của Hà Nội khi tham gia mạng lưới các Thành phố sáng tạo của UNESCO vào năm 2019 đã lựa chọn Bảo tàng Hà Nội là một trung tâm sáng tạo của Thành phố.

Cần sự thông thoáng trong các quy định

Để trở thành một không gian sáng tạo, chắc chắn bảo tàng cần phải có nhiều hoạt động khác nhau. Chẳng hạn như cần tạo ra một môi trường thân thiện và sáng tạo phục vụ trưng bày cho các nghệ sĩ, nhà thiết kế và các nhà sáng tạo khác để họ có thể thể hiện ý tưởng và tài năng của mình. Cần hợp tác với các tổ chức và cộng đồng sáng tạo để mang lại cơ hội đổi mới và tạo ra mối quan hệ cộng đồng mạnh mẽ, thúc đẩy sự sáng tạo và trao đổi ý tưởng. Bảo tàng Hà Nội có thể tạo ra các liên kết và hợp tác với các tổ chức, doanh nghiệp khác để phát triển hoạt động sáng tạo, bao gồm các tổ chức giáo dục, trung tâm nghệ thuật và các doanh nghiệp tài trợ. Hoặc cần tổ chức sự kiện và hoạt động sáng tạo nhằm thu hút những người đam mê nghệ thuật, sáng tạo đến tham gia, giao lưu, chia sẻ ý tưởng của họ. Tất cả các hoạt động này đều cần có sự thông thoáng trong các quy định của Nhà nước, đặc biệt là đối với các văn bản như Nghị định 151/2017 về quản lý, sử dụng tài sản công hay cả về hợp tác công - tư (PPP).

Chúng ta biết Nghị định 151/2017 không cấm các tổ chức văn hóa, nghệ thuật nói chung, bảo tàng nói riêng liên doanh, liên kết, nhưng việc có quá nhiều quy định không hợp lý đã khiến cho từ khi văn bản này được ban hành, các hoạt động liên doanh, liên kết hầu như bị tê liệt. Điều khó khăn này đến từ việc đất và tài sản của các tổ chức văn hóa, nghệ thuật thường không được sử dụng cho mục đích kinh doanh mà là để phục vụ công tác văn hóa, nghệ thuật và giáo dục. Việc định giá giá trị tài sản không phải là điều dễ dàng, nhất là các tác phẩm nghệ thuật, cổ vật, cần sự chuyên môn và tinh tế, tránh đánh giá quá cao hoặc quá thấp, chưa kể các tài sản vô hình như quyền tác giả, tác phẩm…

Bên cạnh đó, việc định giá còn có thể phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như vị trí, diện tích, tiện ích xung quanh… cần phải có sự tư vấn của chuyên gia phụ trách để đảm bảo tính chính xác và khách quan. Điều này kết hợp với sự thiếu hiểu biết về nhiệm vụ đặc thù của văn hóa, cũng có cả phần bị động, thiếu kinh nghiệm, né tránh trách nhiệm của chính các tổ chức văn hóa, nghệ thuật khiến cho việc triển khai Nghị định 151/2017 càng trở nên khó khăn. Hệ quả là các tổ chức văn hóa, nghệ thuật vừa không có doanh thu tăng thêm, vừa không có hoạt động thu hút du khách. Điều này dẫn đến một vòng xoáy của sự luẩn quẩn: Không có hoạt động -> không có khách -> không có hoạt động.

Đây là câu chuyện không chỉ xảy ra với riêng Bảo tàng Hà Nội, mà còn đúng với nhiều thiết chế văn hóa khác trên cả nước. Chúng ta đang thấy tồn tại trong xã hội hiện tượng khác nhau giữa đúng và hợp lý. Nếu làm đúng luật thì quá rắc rối, tới mức không khả thi, không hợp lý so với thực tế hoạt động của các thiết chế văn hóa. Còn nếu xử lý theo kiểu linh hoạt, phù hợp với thực tiễn cuộc sống thì lại không đúng luật. Trong bối cảnh hiện nay, khi ai cũng sợ làm sai quy định, “thà đứng trước hội đồng kỷ luật chứ không muốn đứng trước hội đồng xét xử”, thì tính sáng tạo cũng bị thui chột theo.

Chính vì thế, cách tốt nhất là chúng ta phải làm cho cái đúng và cái hợp lý song hành với nhau. Tôi ủng hộ cách Bộ Tài chính đang tiến hành sửa đổi Nghị định 151/2017 để phù hợp hơn với thực tiễn cuộc sống, và cũng mong rằng, sự sinh động, phong phú từ những ví dụ như của Bảo tàng Hà Nội nói riêng, các thiết chế văn hóa nói chung, sẽ được bao quát và xử lý trong lần sửa đổi Nghị định 151/2017 này, từ đó giúp việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến văn hóa đáp ứng được yêu cầu như Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã đặt ra là phải tạo hành lang pháp lý để tổ chức và triển khai thuận lợi mọi hoạt động văn hóa, phát huy tối đa năng lực sáng tạo, sự đa dạng và năng động của văn hóa, tạo điều kiện hội nhập thị trường văn hóa quốc tế, cũng như chú trọng tính đặc thù của văn hóa; giải quyết hài hòa các mối quan hệ giữa bảo tồn, phát triển văn hóa với tăng trưởng kinh tế. 

PGS.TS BÙI HOÀI SƠN

Print

Danh mục theo ngày

«Tháng Ba 2024»
T2T3T4T5T6T7CN
26
27
28
29
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
3031
1234567

© BÁO VĂN HÓA ĐIỆN TỬ
Cơ quan chủ quản: Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch
Giấy phép Báo điện tử số: 422/GP-BTTTT cấp ngày 19.8.2016
Bản quyền thuộc về Báo Văn hóa. Mọi hành động sử dụng nội dung đăng tải trên Báo điện tử Văn hóa tại địa chỉ www.baovanhoa.vn phải có sự đồng ý bằng văn bản của Báo điện tử Văn hóa.
Liên hệ quảng cáo: 024.8220036

Tổng Biên tập: NGUYỄN ANH VŨ

Phó tổng Biên tập: PHAN THANH NAM

Phó tổng Biên tập: NGUYỄN VĂN MƯỜI

Số 33 ngõ 294/2 Kim Mã, phường Kim Mã, quận Ba Đình, TP Hà Nội
Điện thoại: 024.38220036 - FAX: 024.38229302
Email: baovanhoa@fpt.vn

Close 2024 Bản quyền thuộc về Báo Văn hóa
Back To Top