VHO- Sở VHTT tỉnh Thừa Thiên Huế và chính quyền địa phương đã đề nghị Hội Nghiên cứu và phát triển di sản văn hóa Huế và các đơn vị liên quan dừng tổ chức lễ giỗ vua Quang Trung tại Miếu Đôi. Đồng thời đề nghị cần tiếp tục nghiên cứu, phải có chứng cứ khoa học mới xác định được mối “liên quan” giữa các vua Tây Sơn và Miếu Đôi.

 Bức phù điêu vua Thái Đức và Quang Trung cùng bát hương thờ cúng được Hội Nghiên cứu và phát triển di sản văn hóa Huế chủ trì đặt ở Miếu Đôi khi chưa có căn cứ khoa học

 Lễ giỗ vua Quang Trung được Hội Nghiên cứu và phát triển di sản văn hóa Huế lên kế hoạch tổ chức vào ngày hôm nay 13.9 (tức 29.7 âm lịch) tại Miếu Đôi, làng Dạ Lê Chánh (Tổ dân phố Dạ Lê, phường Thủy Vân, TP Huế). Miếu Đôi là nơi được Hội Nghiên cứu và phát triển di sản văn hóa Huế nhận định là nơi thờ 2 vò “hoa cái” của vua Thái Đức và Quang Trung triều Tây Sơn. Sự kiện này đã thu hút sự quan tâm của đông đảo các nhà nghiên cứu và dư luận địa phương. Một số nhà nghiên cứu cũng cho rằng cần phải thận trọng với nhận định này, và cần tiếp tục có những nghiên cứu kỹ hơn, có chứng cứ khoa học…(Văn Hóa đã có các bài viết phản ánh ra ngày 26.6 và 28.6.2023).

Đến tháng 8.2023, Hội Nghiên cứu và phát triển di sản văn hóa Huế đã tổ chức đặt bức phù điêu tưởng niệm 2 vua Thái Đức và Quang Trung triều Tây Sơn tại Miếu Đôi, cùng với đó là các bát hương để thắp hương tưởng niệm, thờ cúng hai vị vua này tại Miếu Đôi. Sự kiện đã làm cho dư luận địa phương đặt ra nhiều nghi ngại và nhiều ý kiến phản đối vì chưa có “kết luận” chính thức của cơ quan chức năng về việc liên quan giữa Miếu Đôi và các vị vua Tây Sơn. Theo Sở VHTT tỉnh Thừa Thiên Huế, khi chưa có chứng cứ khoa học xác định cụ thể thì việc Hội Nghiên cứu và phát triển di sản văn hóa Huế tổ chức tưởng niệm, thờ cúng 2 vị vua Tây Sơn tại Miếu Đôi cần phải có sự thống nhất của chính quyền địa phương và ban đại diện làng Dạ Lê Chánh. Hiện nay, vấn đề này vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều, do đó việc tổ chức các nghi lễ truyền thống cúng tế trong năm cứ theo lệ cũ thực hiện, tránh việc tạo dựng, phát sinh yếu tố mới không đúng quy định và gây bức xúc trong dư luận.

TS Phan Thanh Hải, Giám đốc Sở VHTT tỉnh Thừa Thiên Huế cho rằng, cần có các bằng chứng khoa học đáng tin cậy để có thể đưa ra kết luận về sự liên quan giữa Miếu Đôi và các vua nhà Tây Sơn. Do đó, Sở đã đề nghị Hội Nghiên cứu và phát triển di sản văn hóa Huế phối hợp cùng Hội Khoa học Lịch sử tỉnh và các nhà nghiên cứu tiếp tục tổ chức hội thảo, tọa đàm khoa học để tìm kiếm, đưa ra các chứng cứ khoa học, tạo sự đồng thuận trong giới học thuật và dư luận. Ông Nguyễn Thành Trung, Chủ tịch UBND phường Thủy Vân cho biết chính quyền địa phương cũng đã có văn bản gửi Hội Nghiên cứu và phát triển di sản văn hóa Huế, Tổ trưởng Tổ dân phố Dạ Lê, Hội đồng tộc trưởng làng Dạ Lê đề nghị ngừng hoạt động tổ chức lễ giỗ Hoàng đế Quang Trung tại Miếu Đôi cho đến khi được làm rõ và được cơ quan có thẩm quyền công nhận. Sau khi nhận được văn bản này, Hội Nghiên cứu và phát triển di sản văn hóa Huế cũng lên tiếng hủy việc tổ chức lễ giỗ vua Quang Trung theo kế hoạch trước đó.

Lãnh đạo UBND phường Thủy Vân cũng cho biết, đơn vị đã có buổi làm việc với Tổ dân phố Dạ Lê, Hội đồng tộc trưởng làng Dạ Lê Chánh liên quan đến việc đặt bức phù điêu và bát hương thờ cúng vua Thái Đức và vua Quang Trung tại Miếu Đôi. Trao đổi với Văn Hóa, ông Nguyễn Hữu Tường, Trưởng làng Dạ Lê Chánh cho biết: Trước đó khi làng mời Hội Nghiên cứu và phát triển di sản văn hóa Huế cũng đặt rất nhiều kỳ vọng về việc làm rõ Miếu Đôi thờ ai, nếu có liên quan đến Hoàng đế Quang Trung, anh hùng của dân tộc thì quá quý cho làng. Ban đầu, những thông tin điền dã và nghiên cứu đưa ra, trong đó có mốc thời gian trên Miếu Đôi thể hiện công trình được trùng tu năm 1912 thời Duy Tân, dân làng cũng tin tưởng với những nhận định ban đầu của Hội. Sau này, quá trình nghiên cứu tiếp tục phát hiện dòng lạc khoản tại Miếu Đôi thể hiện năm 1826 thời Minh Mạng, làng bắt đầu đặt ra những nghi vấn, bởi lẽ sự kiện thất thủ kinh đô diễn ra 1885, tức sau 59 năm việc lập miếu. Làng cũng có liên lạc và bàn lại với Hội về vấn đề này.

“Riêng việc tổ chức an vị phù điêu, bát hương thờ 2 vua Tây Sơn tại Miếu Đôi là do Hội chủ trì, sau đó tôi có nghe thông tin người trong làng kể lại rồi ra xem. Cũng như việc tổ chức lễ giỗ là đề xuất của Hội, tôi chưa có ý kiến đồng ý, chưa ký vào giấy mời nhưng thông tin đã được phát đi rồi. Chúng tôi mong sớm có các nghiên cứu để có chứng cứ khoa học, kết luận của cơ quan nhà nước mang tính pháp lý về Miếu Đôi của làng”, ông Nguyễn Hữu Tường chia sẻ. Được biết, theo văn bản đề nghị của Sở VHTT, UBND TP Huế cũng đã chỉ đạo các đơn vị liên quan kiểm tra, xác minh và có hướng xử lý về việc dựng phù điêu 2 vua Thái Đức và Quang Trung tại Miếu Đôi khi chưa có căn cứ xác thực.

Những nghiên cứu, nhận định về các sự kiện liên quan đến lăng mộ và nơi thờ vua Quang Trung triều Tây Sơn luôn được các chuyên gia, dư luận quan tâm suốt thời gian dài. Tuy nhiên, đến nay những nghi vấn trên vẫn chưa có câu trả lời cuối cùng. 

SƠN THÙY