VHO - Sáng ngày 1.1.2024, tại không gian di tích Ngọ Môn (Đại Nội Huế), Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã tổ chức chương trình sân khấu hóa tái hiện Lễ Ban sóc triều Nguyễn. Đồng thời, tỉnh Thừa Thiên Huế cũng công bố các chương trình chính của Festival Huế 2024.

Chương trình sân khấu hóa tái hiện Lễ Ban sóc triều Nguyễn được tổ chức tại không gian di tích Ngọ Môn, Đại Nội Huế

Với chủ đề “Di sản văn hóa với hội nhập và phát triển”, Festival Huế 2024 tiếp tục được tổ chức các chương trình, hoạt động liên tục và kéo dài trong năm; trong đó, điểm nhấn sẽ là Tuần lễ Festival Huế 2024 diễn ra từ ngày 7.6 đến 12.6. Tuần lễ này sẽ là chuỗi hoạt động văn hóa nghệ thuật chất lượng cao, quy tụ các nghệ sĩ, đoàn nghệ thuật của các vùng văn hóa Việt Nam và các đoàn nghệ thuật quốc tế.

Ông Hoàng Việt Trung, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế, Phó Trưởng Ban Tổ chức Festival Huế 2024, thông tin: Festival Huế 2024 định hướng bốn mùa sẽ tiếp tục khai thác các lễ hội trải dài trong năm như các hình thái lễ hội dân gian, lễ hội cung đình, lễ hội tôn giáo, lễ hội truyền thống, đồng thời từng bước xây dựng các chương trình lễ hội mới, phù hợp với xu thế, đáp ứng nhu cầu thưởng ngoạn của công chúng, phát triển trở thành sản phẩm du lịch định kỳ, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội, để Thừa Thiên Huế thực sự trở thành Thành phố Festival đặc trưng của Việt Nam.

Lễ Ban sóc dưới triều Nguyễn thường được tổ chức vào dịp cuối năm âm lịch

Lễ hội mùa Xuân với chủ đề “Xuân Cố đô” diễn ra từ tháng 1 đến tháng 3, bao gồm các lễ hội cung đình, lễ hội truyền thống, lễ hội dân gian đặc thù. Điểm nhấn là chương trình công bố Festival Huế 2024 và chương trình sân khấu hóa tái hiện Lễ Ban sóc triều Nguyễn cùng nhiều hoạt động Tết cung đình, dân gian phong phú độc đáo, với những tập tục đón Tết, các không gian văn hóa Tết truyền thống, hoạt động vui chơi giải trí ngày xuân của Kinh đô Huế xưa kết hợp kỷ niệm Ngày Giải phóng Thừa Thiên Huế.

Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã nghiên cứu và phục dựng, tái hiện Lễ Ban sóc nhằm giới thiệu giá trị văn hóa lễ hội gắn liền với di sản

Lễ hội mùa Hạ “Kinh thành tỏa sáng” từ tháng 4 đến tháng 6, trong đó Tuần lễ Festival Huế 2024 chủ đề “Di sản văn hóa với hội nhập và phát triển” diễn ra từ ngày 7.6 đến 12.6 làm điểm nhấn. Lễ hội mùa Thu “Huế vào thu” với các hoạt động vui Tết Trung Thu như: Hội đèn lồng quốc tế Huế 2024, kết hợp các hoạt động trưng bày, sắp đặt, rước đèn lồng, quảng diễn múa lân…

Lễ hội mùa Đông “Mùa Đông xứ Huế” với 3 tháng cuối năm, sẽ được tổ chức các hoạt động lễ hội mới, tạo không khí mùa đông xứ Huế sôi động, ấm áp hơn với các loại hình vui chơi, giải trí cho du khách thưởng ngoạn trong thời gian lưu lại Cố đô Huế. Trong đó, điểm nhấn là Tuần lễ Âm Nhạc quốc tế và Chương trình Countdown chào đón năm mới...

Phía trên lầu Ngũ Phụng là đội kèn, trống, cờ trang nghiêm trong các nghi lễ

Cùng với đó là nhiều hoạt động hưởng ứng được tổ chức trải dài trong năm 2024, như các chương trình triển lãm, trưng bày; các hội thảo khoa học; các giải thi đấu thể thao trong nước và quốc tế... Những chương trình biểu diễn của các câu lạc bộ, ban nhạc tại các không gian công cộng phục vụ du khách và cộng đồng. Các lễ hội, sinh hoạt văn hóa dân gian tại các địa phương trên địa bàn toàn tỉnh...

Festival Huế 2024 được mở đầu với chương trình sân khấu hóa tái hiện Lễ Ban sóc triều Nguyễn, với kỳ vọng phát triển về kinh tế, xã hội, văn hóa- du lịch... cho địa phương.

Nghi lễ Ban sóc (phát lịch) cho các quan ở Kinh thành

Chương trình sân khấu hóa tái hiện Lễ Ban sóc triều Nguyễn do Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế thực hiện nhằm giới thiệu những giá trị văn hóa lễ hội gắn liền với di sản; tạo không khí vui tươi và góp phần quảng bá hình ảnh khu di sản Huế đến với cộng đồng du khách.

Ban sóc là lễ phát lịch ngày xưa của triều Nguyễn, được tổ chức định kỳ vào cuối năm âm lịch. Người Việt xưa lấy kinh tế nông nghiệp làm trọng, nên quyển lịch đối với đời sống con người lại có ý nghĩa đặc biệt. Xem lịch để theo dõi thời gian, thời tiết mà làm nông vụ. Xem lịch để biết được sự thay đổi tiết trời mà ứng phó, phòng tránh thiên tai.

Các quan sau khi nhận lịch xong sẽ phân phát lại trong dân chúng để sử dụng, theo dõi thời tiết làm nông vụ và phòng tránh thiên tai

Hằng năm, sau khi nha Khâm Thiên Giám soạn lịch xong, triều đình tổ chức lễ Ban sóc dưới sự điều hành của hai viên ở bộ Lễ và Khâm Thiên Giám. Lịch được tiến vào Hoàng Cung để cho Hoàng gia dùng; lịch được phát cho các quan ở Kinh thành, ở các địa phương và phân phát lại trong dân chúng sử dụng.

Nhiều du khách thích thú theo dõi chương trình sân khấu hóa tái hiện Lễ Ban sóc triều Nguyễn trong ngày đầu năm mới 2024

Ban đầu, Lễ Ban sóc triều Nguyễn được tổ chức ở sân điện Thái Hòa; đến năm 1841, lễ Ban sóc được hoàng đế Minh Mạng chỉ dụ thực hiện ở Ngọ Môn. Tái hiện lễ Ban sóc là tái hiện tinh thần nhân văn của người xưa và là dịp để du khách, người dân Huế cùng trải nghiệm với di sản cố đô Huế trong ngày đầu năm mới.

Bài, ảnh: SƠN THÙY