VHO- Liên quan đến việc phát hiện một phần xác tàu nghi là tàu cổ ở ven biển Tân Thành, phường Cẩm An, thành phố Hội An (Quảng Nam), ông Nguyễn Thanh Hồng, Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Quảng Nam cho biết, để xác định chính xác loại hình, niên đại đối với các hiện vật cần căn cứ trên kết quả khai quật khảo cổ học. Tuy nhiên trong điều kiện thời tiết hiện nay, công việc khai quật khảo cổ học đối với địa điểm này chưa thể triển khai.

Một số trụ, thanh gỗ… của thân tàu nổi lên tại khu vực ven biển Cẩm An

 Ông Nguyễn Thanh Hồng cho biết, ngày 4.1.2024, Sở VHTTDL đã có công văn số 11 gửi UBND TP Hội An về việc phối hợp xử lý hiện vật tại khu vực ven biển phường Cẩm An. Đối với nội dung đề nghị của UBND TP Hội An tại công văn số 3505/UBND ngày 28.12.2023 về việc phát hiện tài sản nghi là cổ vật tại khu vực biển ven bờ phường Cẩm An, Sở VHTTDL tỉnh Quảng Nam có ý kiến như sau: Qua thông tin từ các cơ quan báo chí, Sở VHTTDL đã giao Bảo tàng Quảng Nam phối hợp với các phòng, đơn vị chuyên môn thuộc TP Hội An tiến hành kiểm tra, xác minh, báo cáo và đề xuất phương án xử lý đối với các hiện vật nghi là tàu cổ tại khu vực ven biển phường Cẩm An.

Trên cơ sở báo cáo kết quả kiểm tra, xác minh của Bảo tàng Quảng Nam, Sở VHTTDL tỉnh Quảng Nam nhận thấy các hiện vật nghi là tàu cổ được phát hiện tại khu vực nêu trên gồm nhiều thanh gỗ màu nâu đen nhô lên khỏi mặt biển từ 10-30cm, được xếp theo hình dạng giống tàu thuyền với một đầu nhọn; chiều rộng đo được khoảng 3m, chiều dài ước khoảng 15m. Tuy nhiên, để xác định chính xác loại hình, niên đại đối với các hiện vật cần căn cứ trên kết quả khai quật khảo cổ học. Trong điều kiện thời tiết hiện nay, công việc khai quật khảo cổ học đối với địa điểm này chưa thể triển khai. Do đó, trong khi chờ phương án xử lý, Sở VHTTDL đề nghị UBND TP Hội An chỉ đạo các đơn vị, địa phương liên quan của thành phố tiếp tục thực hiện công tác tuyên truyền, vận động nhân dân và triển khai công tác bảo vệ địa điểm xuất lộ các hiện vật theo quy định của Luật Di sản văn hóa và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Di sản văn hóa. Đồng thời, chỉ đạo Trung tâm Quản lý Bảo tồn Di sản Văn hóa Hội An phối hợp với Bảo tàng Quảng Nam tiến hành các thủ tục đề xuất khai quật khẩn cấp địa điểm trên theo quy định của pháp luật.

Như Văn Hóa đã thông tin, vào sáng 26.12.2023, người dân phát hiện xác tàu nghi là tàu cổ tại khu vực ven biển Tân Thành, phường Cẩm An, thành phố Hội An. Theo quan sát ban đầu, nhiều giả thuyết suy đoán đây có thể là xác tàu gỗ thường gọi là ghe bầu, làm từ gỗ mun đen quý hiếm, có buồm, là loại phương tiện mà thương nhân, dân buôn bán xưa dùng để chở hàng hóa, đồ gốm sứ thời điểm cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX từ Hội An đi các nơi và ngược lại. Trung tâm Quản lý bảo tồn Di sản văn hóa Hội An đã cử lực lượng chuyên môn đến hiện trường khảo sát bước đầu. Do thời điểm khảo sát thủy triều lên cao nên chưa xác định được cụ thể kết cấu của di vật cũng như kích thước của các thanh gỗ. Trước đó, tại khu vực biển ven bờ giữa phường Cẩm An và phường Cửa Đại, người dân cũng phát hiện nhiều mảnh gốm sứ có nguồn gốc Trung Quốc, niên đại phổ biến khoảng thế kỷ XVII-XVIII.

Các cơ quan chuyên môn dự kiến sẽ lấy mẫu đồng vị carbon, xây dựng kế hoạch thám sát, nghiên cứu kết cấu con tàu để các cơ quan chức năng tiến hành trục vớt, xác định niên đại con tàu được cho là tàu cổ chở hàng hóa. Tuy nhiên, do đang mùa mưa, sóng lớn, mạnh nên các cơ quan chuyên môn vẫn chưa thể tiến hành được. Những ngày qua, do sóng lớn, mạnh nên phần thân tàu vừa trồi lên đã bị cát đánh lấp, chôn vùi trở lại. Theo ông Nguyễn Văn Lanh, Phó Chủ tịch UBND TP Hội An, về nguyên tắc, thành phố trực thuộc tỉnh không có thẩm quyền để thực hiện công tác khai quật, khảo cổ. Theo quy định hiện hành, để kịp thời bảo vệ, xác minh, quản lý tài sản nghi là cổ vật nêu trên, tránh các hoạt động trục vớt trái phép, phá hủy tính nguyên gốc của di vật, TP Hội An đã có văn bản báo cáo Sở VHTTDL Quảng Nam có biện pháp xử lý theo quy định của Luật Di sản văn hóa.

Hiện tại, thành phố chỉ đạo các lực lượng chức năng tăng cường công tác tuần tra, trực bảo vệ để ngăn chặn các hoạt động trục vớt trái phép; tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật về bảo vệ di sản dưới nước đến người dân địa phương.

 KHÁNH CHI