VHO - "Dành trọn cả tuần xem phim, thấy “đã”. Nhưng còn “đã” hơn là sự xuất hiện rất nhiều tác phẩm chất lượng, mang ngôn ngữ, phong cách mới mẻ, thể hiện tâm huyết, trách nhiệm của những người làm phim tài liệu, khoa học với đời sống xã hội. Có những thước phim mang theo cả làn gió mới. Có những tác phẩm dốc cả tâm can…”, đạo diễn, NSƯT Trịnh Quang Tùng, Phó Tổng giám đốc phụ trách Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương chia sẻ sau tuần lễ chiếu phim tổng kết nghệ thuật năm 2023 của Hãng.

Phim tài liệu  Đi về phía mặt trời, đạo diễn Đào Đức Thanh

Lịch chiếu phim tổng kết nghệ thuật năm 2023 của Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương diễn ra từ 26- 29.2.2024, với 30 tác phẩm được sản xuất trong năm. Hoạt động tổng kết nghệ thuật năm nay của Hãng có đổi mới khi các buổi thảo luận, đánh giá chất lượng nghệ thuật được tổ chức xen kẽ các buổi chiếu phim. Tham gia có ban lãnh đạo, các đạo diễn, quay phim, biên kịch, dựng phim, âm thanh… cùng các NSND, NSƯT, chuyên gia tên tuổi, giàu kinh nghiệm và gắn bó lâu năm với phim tài liệu.

Phim tài liệu  Đi về phía mặt trời, đề cập đến vấn nạn tảo hôn vẫn tồn tại dai dẳng

“Việc tổ chức thảo luận ngay sau khi xem phim sẽ giúp các nhận định, đánh giá, rút kinh nghiệm được chuẩn xác hơn. Trước đây, phải kết thúc cả đợt chiếu phim mới diễn ra thảo luận, khiến việc đánh giá trên dưới 30 bộ phim được sản xuất trong năm chưa được đầy đủ, toàn diện”, đạo diễn, NSƯT Trịnh Quang Tùng, Phó Tổng giám đốc phụ trách Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương cho biết.
30 bộ phim trình chiếu trong đợt chiếu phim tổng kết nghệ thuật sản xuất trong năm 2023 của Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương được đánh giá là bức tranh tổng thể, nhiều màu sắc của phim tài liệu, khoa học. Các phim có những phong cách, đề tài đa dạng, nhiều tác phẩm đậm hơi thở cuộc sống, trẻ, mới, được chăm chút tỉ mỉ, âm thanh sắc nét, hình ảnh sống động...

“Đây là dịp hiếm có chúng tôi có được thời gian cùng nhau ngồi lại, cùng xem phim của nhau”, đạo diễn trẻ Đào Đức Thanh bộc bạch. Buổi chiếu phim tài liệu  Đi về phía mặt trời (42 phút) do anh đạo diễn đã mang đến rạp chiếu nhỏ tại Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương nhiều cảm xúc. Được nhiều đồng nghiệp chia sẻ đã khó, lấy được cái gật đầu của các thế hệ nghệ sĩ gạo cội đi trước càng khó hơn. Phim đề cập đến vấn nạn tảo hôn, câu chuyện tưởng như đã xa xôi trong thế giới đương đại, nhưng vẫn hiện hữu và là nỗi ám ảnh, bất hạnh đối với nhiều phụ nữ dân tộc thiểu số ở những bản làng vùng cao.
“Chúng tôi đã ghi lại những nỗi đau, những giằng xé trong tâm lý của những người phụ nữ ấy, khi họ chính là nạn nhân của vấn nạn tảo hôn, một hủ tục lạc hậu khiến mọi ước mơ, khao khát của tuổi trẻ phải dừng lại. Những cô gái tuổi vị thành niên đã sớm bị bó buộc, khiến tuổi thanh xuân họ phải sống như cái cây vô tri, tuyệt vọng, không biết đến ngày mai. Đã có những cô gái dũng cảm thoát ra khỏi nỗi sợ của bản thân, của những hủ tục lạc hậu ấy để xây dựng cuộc sống mới  cho chính mình. Chúng tôi muốn xây dựng và truyển tải thông điệp nhân văn từ bộ phim đến với đông đảo người xem”, đạo diễn Đào Đức Thanh chia sẻ.

Phim khoa học Nói với con về giới tính chạm đến những vấn đề rất đời thường, tồn tại trong cuộc sống hàng ngày của mỗi gia đình

“Sức trẻ thể hiện rõ nét trong những tác phẩm phim tài liệu của Hãng phim Tài liệu và Khoa học Trung ương. Hiện nay, đội ngũ từ 30-40 tuổi ở các vị trí đạo diễn, quay phim, biên kịch… chiếm tỉ lệ lớn tại Hãng”, NSƯT Trịnh Quang Tùng cho biết.
Nhiều đạo diễn trẻ chăm chút tìm tòi  góc nhìn mới, chăm chút hình ảnh, âm thanh và đặc biệt, ưu điểm của đội ngũ này là cách khai thác hiện trường chi tiết, ngôn ngữ phim đa dạng… Nói với con về giới tính, bộ phim khoa học 40 phút của đạo diễn trẻ Đỗ Thị Huyền Trang là tác phẩm không sử dụng lời bình mà qua lời kể của những nhân  vật trong phim tạo sự kết nối, chuyển tải thông điệp. Bộ phim chạm đến những vấn đề rất đời thường, tồn tại trong cuộc sống hàng ngày của mỗi gia đình khi các bậc làm cha, làm mẹ thường lúng túng và không biết cách nào để trò chuyện, giáo dục cùng con về giới tính. Những thước phim dường như đã thấu hiểu và giúp người xem dần rút ngắn những khoảng cách đó giữa các bậc cha mẹ với con mình. “Đó cũng là cách khai thác rất mới của những người làm phim trẻ”, NSƯT Trịnh Quang Tùng chia sẻ.

Phim khoa học Giải mã bộ Gene người Việt

Tính thời sự, mang đậm hơi thở cuộc sống được khai thác qua những thước phim giá trị, có tác động đến đời sống xã hội và thể hiện trách nhiệm của đội ngũ sáng tác phim tài liệu. Bộ phim khoa học “Thuốc lá điện tử kẻ giết người thầm lặng" của đạo diễn, NSƯT Trịnh Quang Tùng phản ánh thực trạng vấn nạn sử dụng thuốc lá điện tử đang len lỏi vào mọi ngõ ngách đời sống, gây nên những tác hại khôn lường, đặc biệt với giới trẻ. “Sau khi xem phim, nhiều đồng nghiệp tại Hãng bày tỏ mong muốn được đưa tác phẩm đến chiếu tại trường học, hoặc thậm chí mang về nhà cho con mình xem. Tác động đến nhận thức của người xem khiến những người làm phim cảm thấy rất vui mừng”, đạo diễn, NSƯT Trịnh Quang Tùng chia sẻ. 
Những thông điệp ý nghĩa cũng được gửi gắm qua các bộ phim khoa học như “Kháng thuốc kháng sinh”, đạo diễn Hoàng Hà Lê; Đột quỵ não - Căn bệnh không của riêng ai, đạo diễn Dương Ngọc Hòa…; phim tài liệu với cái nhìn toàn cảnh như Đường đến WTO của đạo diễn Phạm Hồng Thăng- Nguyễn Sỹ Hảo; những góc nhìn mang theo tâm thế, trăn trở thời đại trong phim tài liệu Tìm lại tuổi thơ, đạo diễn, NSƯT Hoàng Dũng… Đặc biệt là sự công phu, tâm huyết của đội ngũ sáng tác được thể hiện qua những tác phẩm về đề tài lịch sử, chiến tranh cách mạng, những ký ức về thời chiến trong Những tù nhân không số, đạo diễn Đào Duy Từ- Nguyễn Sỹ Hảo, Không kích trước hoàng hôn, đạo diễn Phùng Ngọc Tú, Một lần sống, đạo diễn Dương Huy…

Phim tài liệu Một lần sống, đạo diễn Dương Huy

“Câu chuyện, nhịp điệu, cách kể, hình ảnh đẹp và âm thanh sống động…, những phong cách sáng tác đa dạng không chỉ giúp “bữa tiệc” của phim tài liệu, khoa học do Hãng sản xuất trong năm qua được bày biện chỉn chu, mà thực sự rất có ý nghĩa và tác động sâu sắc, trách nhiệm đối với đời sống xã hội”, đạo diễn Trịnh Quang Tùng chia sẻ.
Ông Tùng nói thêm, mỗi tác phẩm phim tài liệu, khoa học đều được các tác giả dành rất nhiều công sức, tâm huyết, thậm chí để có những thước phim giá trị nhiều nghệ sĩ không ngại lao vào điểm nóng,  lăn lộn ở những địa bàn khó khăn để thực hiện. Điều đó đúng với sứ mệnh của phim tài liệu, khoa học. Vì vậy, đội ngũ những nhà làm phim của Hãng cũng rất mong muốn những tác phẩm của mình sẽ có những cơ hội để được đến với đông đảo công chúng. “30 tác phẩm, 1031 phút phim đều là những thước phim công phu, chân thực, khi được đến với người xem sẽ không chỉ  phát huy hiệu quả xã hội mà còn là sự thể hiện trách nhiệm của các nghệ sĩ đối với cộng đồng”, NSƯT Trịnh Quang Tùng bộc bạch.

PHƯƠNG ANH