VHO- Bộ GD&ĐT vừa công bố cấu trúc định dạng đề thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 cho 17 môn để các thí sinh tham khảo. Theo đánh giá, đề thi minh họa tốt nghiệp THPT 2025 đổi mới, theo hướng chú trọng năng lực của người học, giảm học tủ, học lệch...

 Đề thi minh họa tốt nghiệp THPT 2025 theo định hướng đánh giá năng lực, giảm phụ thuộc kiến thức sách giáo khoa, tránh việc học vẹt, học tủ (ảnh minh họa)

Theo phương án tổ chức Kỳ thi và xét công nhận tốt nghiệp THPT từ năm 2025, thí sinh sẽ thi 4 môn với 2 môn bắt buộc (Toán, Ngữ văn) và 2 môn lựa chọn. Trong đó, môn Ngữ văn được tổ chức thi theo hình thức tự luận trên giấy (thời gian 120 phút), các môn học khác thi theo hình thức trắc nghiệm khách quan trên giấy (môn Toán 90 phút, các môn học khác 50 phút).

Các chuyên gia cho rằng, cấu trúc định dạng đề thi minh họa tốt nghiệp THPT 2025 theo định hướng đánh giá năng lực, phù hợp với Chương trình GDPT mới, được thể hiện thông qua đề minh họa, bảng năng lực - cấp độ tư duy kèm theo. Theo đó, người học sẽ biết đề thi gồm mấy phần, có những dạng thức câu hỏi trắc nghiệm nào, những (thành phần) năng lực nào được đánh giá trong đề minh họa. Cùng với đó, đề thi giảm phụ thuộc kiến thức sách giáo khoa, tránh việc học vẹt, học tủ.

Theo đánh giá của Tổ Ngữ văn - Hệ thống giáo dục HOCMAI, cấu trúc đề thi môn Ngữ văn cho thấy học sinh cần nắm chắc các kiến thức về mặt thể loại, hình thành kỹ năng và năng lực đọc - hiểu văn bản theo thể loại mới có thể hoàn thành bài thi. Đề minh họa vẫn giữ nguyên hình thức là 100% tự luận, sự “quen thuộc” này chính là lợi thế cho học sinh, đồng thời cũng kiểm tra được toàn bộ kỹ năng viết, đặc biệt là viết văn bản Nghị luận văn học về một nhân vật, cốt truyện hoặc chi tiết trong tác phẩm văn học, nghệ thuật.

Cụ thể, với phần đọc hiểu, văn bản Chiến thắng Mtao Grự (trích Sử thi Đăm Săn) là ngữ liệu bên ngoài SGK. Phần câu hỏi Nghị luận xã hội tương đối quen thuộc, vấn đề “những khó khăn, thử thách đối với tuổi trẻ” không mới, học sinh cũng đã được làm quen về kỹ năng, phương pháp triển khai bài viết nên chắc chắn không gặp trở ngại gì. Tuy nhiên, để có được điểm trọn vẹn, các em cần có những ví dụ hay, dẫn chứng thuyết phục và để lại ấn tượng. Các thao tác lập luận cần được vận dụng một cách linh hoạt, sáng tạo và thể hiện rõ được quan điểm của người viết.

Từ việc phân tích đề minh họa có thể thấy, đề có sự đổi mới về nội dung, cách hỏi để kiểm tra kiến thức, kỹ năng, năng lực của học sinh, bám sát những định hướng của Chương trình GDPT 2018. Trong quá trình học, nếu đảm bảo các yêu cầu đặt ra trong việc tiếp cận, đọc - hiểu thể loại văn học, rèn luyện kỹ năng viết, học sinh không khó để đạt được 7,0 - 7,25 điểm. Mặc dù là ngữ liệu bên ngoài SGK, nhưng vấn đề được hỏi và nội dung văn bản đều không khó, câu hỏi không đi sâu khai thác các giá trị nghệ thuật, đặc sắc của văn bản hay yêu cầu so sánh mở rộng… đây có lẽ là bước đệm để học sinh dần quen với việc đánh giá, kiểm tra mới và tự định hướng lại quá trình học tập của mình ngay từ bây giờ để có sự chuẩn bị tốt nhất cho kỳ thi 2025.

Về đề minh họa môn Toán, có 4/10 điểm là câu hỏi vận dụng. Theo đánh giá của Tổ Toán - Hệ thống giáo dục HOCMAI, so với đề thi tốt nghiệp THPT hiện nay, đề minh họa thi tốt nghiệp THPT 2025 môn Toán có nhiều điểm đổi mới. Cụ thể: Số lượng câu hỏi gồm 50 lệnh hỏi với 34 câu hỏi làm trong thời gian 90 phút; Dạng thức câu hỏi và cách tính điểm có bổ sung thêm hai dạng thức câu hỏi mới (Trắc nghiệm đúng sai và Trắc nghiệm trả lời ngắn) với cách tính điểm riêng biệt cho từng dạng thức; Về cấp độ tư duy thể hiện cấu trúc định dạng đề thi theo định hướng đánh giá năng lực, phù hợp với Chương trình GDPT 2018 và được thể hiện thông qua đề minh họa, bảng năng lực - cấp độ tư duy kèm theo. Các câu hỏi trong đề minh họa cố gắng gắn với các bối cảnh có ý nghĩa (bối cảnh có tác dụng/có giá trị nhất định đến đời sống, thực tiễn, khoa học).

Tỷ trọng câu hỏi nhận biết và thông hiểu trong đề Toán minh họa là khoảng 73%, nhưng sẽ chỉ chiếm khoảng 6/10 điểm trong đề thi, 4/10 điểm vẫn là các câu hỏi vận dụng. Chính vì vậy, các trường đại học, cao đẳng hoàn toàn có thể sử dụng kết quả của kỳ thi để xét tuyển vào trường.

Như vậy, với đề thi này, học sinh cũng cần có sự điều chỉnh việc ôn tập, bám sát tinh thần của Chương trình GDPT mới nhằm có sự chuẩn bị sớm và tốt nhất cho Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025. 

 HOÀNG HƯƠNG